کاربرد فناوری‌ها در آرشیوها و موزه های دانشگاهی؛ رایانش ابری

 مفاهیم اساسی رایانش ابری در سال1960میلادی توسط “جان مک کارتی” از بنیان گذاران هوش مصنوعی ارائه شد اما در آن زمان با استقبال چندانی مواجه نشد. در سال 1999، سالس فورس موفق شد برنامه‏ های سازمانی را در قالب وبگاه‏ های ساده در اختیار مشتریان قرار دهد. رایانش ابری بر اساس استاندارد ان.آی.اس٫تی.، استاندارد مؤسسه ملی فناوری و استانداردها، مدلی است برای فراهم‌کردن دسترسی آسان بر اساس تقاضای کاربر از طریق شبکه، به مجموعه ای از منابع رایانشی قابل تغییر و پیکربندی (مثل: شبکه‌ها، سرورها، فضای ذخیره‌سازی، برنامه‌های کاربردی و سرویس‌ها) که این دسترسی باید بتواند با کمترین نیاز به مدیریت منابع و یا نیاز به دخالت مستقیم، فراهم‌کنندۀ خدمات‏ گردد.

 

رایانش ابری پنج مشخصه اساسی دارد؛ ارائه خدمات براساس تقاضای مشتری به صورت انتخابی، دسترسی گسترده روی شبکه، اشتراک منابع، قابلیت انعطاف، قابلیت اندازه گیری و تضمین کیفیت خدمات.

رایانش ابری بر پایه ساختار وب 2 ایجاد شد. ابرها در اشکال ابر عمومی، ابر اختصاصی، ابر ترکیبی و ابر گروهی نمود پیدا کردند. که افراد و سازمان‌ها به فراخور نیاز خود ازآن بهره می بردند. ابتدا در مراکز ارائه دهنده خدمات اطلاعاتی و شرکت های خصوصی در آمریکا، المان، فرانسه، هند و چین به صورت فراگیر به کارگرفته شدند سپس توسط اقصی نقاط جهان مور داستقبال قرار گرفتند.

امروزه آرشیو، کتابخانه و موزه، به عنوان مراکز اطلاع رسانی دارای رویکرد جامع است. از این رو، استفاده از فناوری های نو به این نوع نگاه، جامه عمل می پوشاند. آرشیوها و موزه های دانشگاهی نیز ضمن حفظ و ارائه اسناد، اشیای مرتبط با دانشگاه، به اطلاع رسانی گسترده می پردازد. از سویی دیگر امروزه، همزمان با توسعه سازمانی و لزوم ارائه خدمات و کنترل و مدیریت از راه دور، مشکلات پیش روی آرشیوهای سازمانی قرار گرفت، از جمله می توان به چالش های فضای فیزیکی، حوادث و بلایای طبیعی، سرعت ذخیره و بازیابی اطلاعات، تحولات فناوری و دسترسی آزاد به اطلاعات اشاره کرد.

آرشیویست ها برای حل چالش های موجود و ایجاد پویایی در ارائه خدمات به مخاطبان با جریان نوگرایی همراه شدند و از آرشیوهای ابری برای حفاظت و ارائه اطلاعات بهره بردند. برای ایجاد موزه و آرشیو ابری ایتدا باید ابعاد و مولفه های رایانش ابری شناسایی شده و مدلی جهت طراحی و پشتیبانی از پیاده سازی این فناوری ارائه شود. سپس متخصصان محتوای لازم را تهیه کرده و در اختیار متخصصان زیر ساخت این حوزه قرار می دهند. موزه ها و آرشیوهای دانشگاهی با استفاده از این فناوری ضمن صرفه جویی در فضا، خدمات خود را توسعه می دهند. همچنین با توجه به وجود دانش و زیر ساخت فنی در دانشگاه ها، اجرای این طرح بیشتر از سایر مراکز امکانپذیر است. موزه و آرشیو ابری امکان مدیریت و کنترل اسناد و اشیا، ارتباطات و خدمات را فراهم می کند.

لازم به ذکر است مدل ارائه شده در پژوهش با عنوان ارائه مدلی مفهومی جهت طراحی و پشتیبانی از پیاده سازی آرشیو ابری ملی ایران تالیف عبدالرضا ایزدی، عبدالحسین فرج پهلو و سعید رضایی شریف آبادی، منتشر شده در فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 24(2)، 1400 به عنوان مدل مناسب جهت پیاده سازی در موزه و آرشیو دانشگاهی، پیشنهاد می شود.

 

مشاهده پژوهش