موزه های دانشگاهی، حافظان هویت دانشگاه

به مناسبت هفته میراث مکتوب و دهه پاسداشت موزه ها و آرشیو های دانشگاهی در دانشگاه الزهرا(س) نشست مشترک چهارجانبه ای با موضوع "موزه ها: از ایده تا عمل" توسط موزه و آرشیو دانشگاه الزهرا(س) برگزار شد.
این نشست که به همت موزه و آرشیو دانشگاه الزهرا(س) با همکاری کمیته ملی موزه های ایران(ایکوم) ،سازمان موزه ها، کتابخانه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی، موزه و مرکز اسناد دانشگاه اصفهان و موزه علوم دانشگاه محقق اردبیلی برگزار شد به بررسی ابعاد ساختاری راه اندازی موزه ها به عنوان سفره های فرهنگی در کشور اشاره شد.
در ابتدای این نشست مجازی آقای دکتر بنکداری ، عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان که مسولیت موزه و مرکز اسناد این دانشگاه را بر عهده دارند به بحث در خصوص جایگاه موزه های دانشگاهی و روند توسعه این نهاد در دانشگاه اصفهان پرداخت. سپس آقای مهندس حمیدرضا تبریزیان ،مسئول بخش مطالعات موزه شناسی و اداره مستند نگاری آستان قدس با بیان آنکه که در جهان حدود 104 هزار موزه دایر است که سهم کشور امریکا از این میان حدود 35 هزار موزه بوده و فقط 382 موزه در سال 2020 در چین فعال بودند.ایشان در ادامه برخی از مهمترین موانعی که در سرراه افتتاح موزه ها قراردارند به فقدان چشم انداز، نبود نگاه راهبردی، فقدان منابع مالی ، عدم مطالعات لازم و کافی و تعارض منافع اشاره کردند.
همچنین ایشان اهم دلایل عمومی اقبال عمومی برای ساخت موزه را به مواردی همچون حفظ میراث و نمایش ارزش های هویتی، آموزش جنبه های مختلف تاریخی،هنری ،تبادل فرهنگی،ایجاد تنوع،تسامح و تساهل میان خرده فرهنگ ها و تنوع فراگیری و کارکرد اقتصادی و ایحاد پویایی عنوان کردند‌.
تبریزیان در ادامه اشاره داشت، افزون بر دلایل عمومی ،دلایل خاصی برای ایجاد موزه مانند وجود مجوعه ای منحصر به فرد،احساس نیاز به حفظ و اشتراک گذاری ارزش ها، حفاظت از یک فرهنگ خاص،ایحاد یک یادمان شهری کلان را مطرح کردند.
مسول بخش مطالعات موزه شناسی و اداره مستندنگاری آستان قدس رضوی در ادامه افزود در تعریف موزه به نهادی غیر انتفاعی و دائمی در خدمت جامعه اشاره شده است که به تحقیق، جمع‌آوری، نگهداری، تفسیر و نمایش میراث ملموس و ناملموس می‌پردازد. موزه‌هایی که برای عموم باز، در دسترس و فراگیر هستند، تنوع و پایداری را تقویت می‌کنند. آنها از نظر اخلاقی، حرفه‌ای و با مشارکت جوامع عمل می‌کنند و با هم ارتباط برقرار می‌کنند و تجربیات متنوعی را برای آموزش، اوقات فراغت ، تأمل و به اشتراک گذاشتن دانش ارائه می‌دهند. این تعریف بر نقش موزه ها به عنوان نهادهای فراگیر که به بافت فرهنگی، آموزشی و اجتماعی جامعه کمک می کنند، تأکید می کند.
در ادامه این نشست آقای مهندس محمد انوار رئیس موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی به تشریح ساختار موزه های دانشگاهی و اهمیت این نهادها به عنوان وارثان گذشته اشاره کردند و ضمن بیان تاریخچه شکل گیری این موزه در دانشگاه محقق اردبیلی به بیان روند توسعه آن پرداختند.
سپس خانم دکتر مریم پاکدامن، موزه و آرشیو دانشگاه دانشگاه الزهرا(س) ضمن تبریک هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه، از اعضای نشست به جهت پذیرش دعوت حضور در این محفل تشکر نموده و ارائه خود را با بیان نقش کارکردی موزه ها و آرشیو های دانشگاهی آغاز نمودند. ایشان ضمن برشمردن راهبردهای مختلف نهادهای فرهنگی همچون موزه ها و آرشیو ها به بیان جایگاه هر یک از این نهادها در تبیین هویت دانشگاه ها پرداخت. موزه ها به عنوان نهادهای پاسدار اشیا تاریخی و آرشیو ها به عنوان نهادهای پاسدار اسناد مکتوب سازمانها میتوانند در کنار یکدیگر دوبال روایتگر تاریخ بوده و کمک کنند جامعه جهانی با آگاهی کامل از گذشته خود به سوی آینده گام بردارد. ایشان در ادامه ضمن معرفی تاریخچه مختصری از موزه و آرشیو دانشگاه الزهرا(س) رسالت های کارکردی این نهاد را در سه بخش گردآوری، تنظیم و توصیف و اطلاع رسانی شرح دادند. سپس اقدامات انجام شده توسط موزه و آرشیو دانشگاه الزهرا(س) جهت تبیین هویت این دانشگاه به عنوان تبلور آموزش عالی بانوان کشور را برشمردند.
در انتهای این نشست که به دبیری سرکار خانم نرگس خزایی، دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه الزهرا(س) برگزار شد، ارائه دهندگان ضمن تاکید بر جایگاه موزه های دانشگاهی خواستار ایجاد وحدت رویه و ساختار متحد از طرف وزارت علوم تحقیقات و فناوری برای این واحدهای دانشگاهی شدند.